hành trình Tây Bắc, trong bữa cơm đãi khách của chủ nhà, khách thăm quan sẽ bị hấp dẫn bởi món ăn thịt trâu gác bếp. Đây là món đặc biệt chỉ được dùng trong những ngày lễ tết, cỗ bàn hay những dịp quan trọng. Thịt trâu gác bếp là đặc sản của người Thái đen, khi xưa họ đã nghĩ ra cách ướp thịt trâu, bò treo lên gác bếp để có thể sử dụng lâu dài.

Tây Bắc là vùng chăn nuôi trâu lớn nhất nước.Trâu ở các vùng núi được thả cho ăn cỏ tươi, non còn đọng sương sớm, uống nước suối trong lành, leo đồi, rừng cả ngày nên thịt trâu rất chắc và ngọt. Khi con trâu được mổ nhân dịp lễ tết đặc biết nào đó thì người ta chế biến ra rất nhiều món ăn đặc biệt. Ví dụ như thịt trâu xào lá lốt, thịt trâu nướng sả, thịt trâu hành răm….trong đó không thể thiếu món thịt trâu gác bếp. Đây là món ăn đặc trưng của đồng bào các dân tộc Dao, Mông, Giáy…ở các tỉnh miền núi như Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La…

Cách chế biến thịt trâu gác bếp không khó, nhưng cũng khá mất công. Người làm thường cắt những mảng thịt to, chọn miếng thăn, bắp ở vai, lưng con trâu, bò hoặc lợn, lóc các thớ thịt ra thành từng miếng hình con chì. Sau đó họ lại thái dọc thớ, ướp ớt, muối, gừng, nước lá rừng, đặc biệt không thể thiếu lá mắc khén (một loại hạt tiêu rừng) và treo lên gác bếp hun khói cho óng đen, quắt khô để bảo quản.

Sau khoảng 8 tháng, người ta sẽ hạ thịt trâu xuống, nướng, hầm hoặc nấu thành nhiều món khác nhau, ăn tới đâu lấy tới đó. Nhưng phổ biến nhất là món thịt trâu gác bếp xé nhỏ, chấm cùng chẳm chéo làm mồi nhậu. Khói ám lâu ngày làm thịt trâu có mùi đặc biệt, mang đậm phong vị núi rừng với hình thức bên ngoài khô, màu nâu thẫm, nhưng phần trong vẫn hồng hào, tươi đỏ, ngọt đậm đà.

Theo Đông y thịt trâu vị ngọt, có tác dụng bổ khí huyết, mạnh gân cốt… Thịt trâu có thể chữa được chứng phong thấp sưng tê; chứng đau lưng; phù chân… Về mặt sức khoẻ, thịt trâu tốt hơn thịt bò. Để có thể tìm mua thịt trâu gác bếp ngon thì chúng ta sẽ đến với các phiên chợ vùng cao hoặc đi tận vào nhà người dân trong bản làng để mua những cân thịt trâu ngon và chất lượng nhất.

Ngồi quây bên mâm cơm, nhâm nhi bát rượu ngô nồng và lai dai vài miếng thịt trâu vừa lấy từ trên gác bếp xuống sẽ là một trải nghiệm vô cùng thú vị cho mỗi khách thăm quan. Nhấm nháp từng múi thịt trâu thơm lừng, đậm đà, còn nguyên mùi khói, vị cay của ớt, vị nồng nồng của mắc khén… hòa quện với vị cay cay của rượu ngô thì chắc chắn bạn sẽ phải trở lại vùng núi Tây Bắc để được một lần nữa thưởng thức món ngon này.