Kim Bôi là huyện nằm giữa rìa phía đông của tỉnh Hòa Bình, Việt Nam. Kim Bôi đã từng có thời gian tên là Lương Thủy - là một huyện miền núi, phần cuối của vùng Tây Bắc (Việt Nam), là đầu nguồn của dòng sông Bôi, một phụ lưu chính của sông Đáy (góp nước cho sông Đáy), thuộc hệ thống sông Hồng. Nơi đây có nguồn suối nước khoáng nóng, rất tốt cho trị liệu y học. Huyện được thành lập ngày 17/4/1959 từ việc tách huyện Lương Sơn.

Huyện Kim Bôi - Hòa Bình - Tây Bắc

Kim Bôi là huyện nằm giữa rìa phía đông của tỉnh Hòa Bình, Việt Nam. Kim Bôi đã từng có thời gian tên là Lương Thủy - là một huyện miền núi, phần cuối của vùng Tây Bắc (Việt Nam), là đầu nguồn của dòng sông Bôi, một phụ lưu chính của sông Đáy (góp nước cho sông Đáy), thuộc hệ thống sông Hồng. Nơi đây có nguồn suối nước khoáng nóng, rất tốt cho trị liệu y học. Huyện được thành lập ngày 17/4/1959 từ việc tách huyện Lương Sơn.

Huyện Kim Bôi phía bắc giáp huyện Lương Sơn và huyện Kỳ Sơn. phía tây giáp thành phố Hòa Bình và huyện Cao Phong. phía nam giáp các huyện Lạc Sơn, Yên Thủy và Lạc Thủy. phía đông giáp huyện Lạc Thủy và huyện Lương Sơn, tất cả các huyện thị này đều thuộc tỉnh Hòa Bình. Diện tích tự nhiên của huyện Kim Bôi là 551,0338 km². Huyện có các núi Đồi Thơi cao 1.198 m, Đồi Bù cao 833 m.

Kim Bôi có huyện lỵ là thị trấn Bo, nằm bên bờ sông Bôi, cạnh con đường quốc lộ 12B nối quốc lộ 6 và quốc lộ 21A.

Huyện Kim Bôi được tách ra từ huyện Lương Sơn theo Nghị định số 153-TTg ngày 17/4/1959 của Chính phủ. Từ đó ngày 17/4/1959 được lấy là ngày thành lập huyện. Khi mới tách ra huyện có 22 xã là: Dũng Tiến, Kim Truy, Kim Bình, Kim Bôi, Kim Tiến, Kim Sơn, Hạ Bì, Thượng BÌ, Trung Bì, Lập Chiệng, Vĩnh Đồng, Đông Bắc, Thượng Tiến, Vĩnh Tiến, Bắc Sơn, Sơn Thủy, Tú Sơn, Nật Sơn, Bình Sơn, Hợp Đồng, Hùng Tiến , Hợp Kim.

Theo QĐ số 211/BNV ngày 07/12/1963 của Bộ Nội vụ (do Thứ trưởng Lê Tất Đắc ký ) xã Dũng Tiến được tách ra thành xã Nuông Dăm, Mỵ Hòa, Sào Báy ( bỏ tên xã Dũng Tiến). Xã Kim Truy được tách ra thành lập thêm xã Cuối hạ và xã Nam Thượng; xã Tú Sơn tách ra thành lập thêm xã Đú Sáng. Lúc này huyện có 27 xã.

Ngày 03/01/1971 thêm 8 xã của huyện Lương Sơn (Thanh Nông, Hợp Thanh, Thanh Lương, Cao Thắng, Cao Dương, Hợp Châu, Long Sơn, Tân Thành). Lúc này huyện có 35 xã.

( Từ năm 1978 đến năm 1999 các xã Hạ Bì, Thượng BÌ, Trung Bì sáp nhập lại lấy tên là xã Hạ Bì, từ năm 1999 mới tái lập lại 3 xã như hiện nay)

Năm 1978 thành lập thêm 2 thị trấn (Thị trấn Bo là thị trấn huyện lỵ trên cơ sở đất đai của xã Kim Bình và Thị trấn Nông trường Thanh Hà trên cơ sở đất đai của Nông trường Thanh Hà). Đến thời điểm 30/9/2009 huyện Kim Bôi có 37 đơn vị hành chính ( 2 Thị Trấn và 35 xã)

Ngày 14/7/2009, Chính phủ ban hành Nghị quyết 31/NQ-CP điều chỉnh địa giới hành chính của huyện, chuyển các xã Hợp Thanh, Thanh Lương, Cao Thắng, Cao Dương, Hợp Châu, Long Sơn, Tân Thành về huyện Lương Sơn và chuyển thị trấn Thanh Hà và xã Thanh Nông về huyện Lạc Thuỷ.

Từ 1/10/2009 huyện Kim Bôi còn 27 xã và 01 thị trấn gồm: Hùng Tiến, Bắc Sơn, Bình Sơn, Nật Sơn, Sơn Thủy, Đú Sáng, Tú Sơn, Vĩnh Tiến, Vĩnh Đồng, Đông Bắc, Thượng Tiến, Thượng Bì, Hạ Bì, Trung Bì, Lập Chiệng, Hợp Đồng, Hợp Kim, Kim Sơn, Kim Bình, Kim Bôi, Kim Tiến, Kim Truy, Nam Thượng, Sào Báy, Cuối Hạ, Nuông Dăm, Mị Hòa và thị trấn Bo.

Ngày trước, giao thông chưa phát triển, Kim Bôi là vùng sâu ít người sinh sống, khai khẩn. Người Mường có câu: "Yêu nhau cho thịt cho xôi/Ghét nhau đưa đến Kim Bôi, Hạ Bì" với hàm ý Kim Bôi là vùng đất khó sinh sống.

Ngày nay, hệ thống giao thông đường bộ phát triển nối Kim Bôi với bên ngoài.

• Quốc lộ 21A chạy gần rìa ranh giới với huyện Mỹ Đức (Hà Tây), gần như theo hướng Bắc Nam, từ huyện Lương Sơn sang tới huyện Lạc Thủy.
• Đường quốc lộ nối đường 21A với đường 6, cắt ngang địa bàn huyện, theo hướng Tây Bắc Đông Nam, nối đường 21A, tại thị trấn Thanh Hà (xã Thanh Nông) với đường 6 tại địa điểm gần dốc Cun (huyện Cao Phong).
• Đường Hồ Chí Minh mới (đoạn Hòa Lạc - Cúc Phương) chạy qua.

nguồn Wikipedia.