Cốm Tú Lệ được ví như hạt ngọc quý của núi rừng Tây Bắc, được bàn tay mộc mạc thô sơ và khóe léo của đồng bào dân tộc Thái tạo ra.

Cốm Tú Lệ được ví như hạt ngọc quý của núi rừng Tây Bắc, được bàn tay mộc mạc thô sơ và khóe léo của đồng bào dân tộc Thái tạo ra.

Trước đây, thung lũng Tú Lệ - vùng đất dưới chân đèo Khau Phạ đã được nhiều người biết đến với giống lúa nếp tan quý hiếm, nhờ giống lúa này mà người dân trong vùng đã làm nên bao món ngon được ví như “tinh hoa ẩm thực” của vùng Tây Bắc. Đặc biệt nhất phải kể đến đặc sản cốm Tú Lệ nổi tiếng bởi những hạt cốm mềm dẻo, thơm bùi, phảng phất hương vị núi rừng Tây Bắc và thấm nồng tình cảm mộc mạc của đồng bào các dân tộc nơi đây.

Hằng năm, khi chuẩn bị vào mùa cốm, người dân Tú Lệ lại cẩn thận chăm sóc cho từng bông lúa non từ lúc mới khum ngọn đến khi vào độ chín. Từ sớm tinh mơ họ đã ra đồng và lựa những bông lúa to tròn, căng mẩy nhưng thân rơm vẫn còn xanh, gặt về khi còn đẫm sương đêm rồi tuốt bằng tay rất kỳ công và tỉ mỉ.

Sau khi tuốt xong lúa non, sẽ được đem đi rang ngay để cốm khi ra lò vẫn giữ độ xanh ngon. Bếp rang được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, chảo rang thường là loại làm bằng gang đúc, để lửa nhỏ khi rang, đảo liên tục cho nóng đều. Khi nguội thì đem đi giã, để cốm đạt được độ mềm dẻo, thơm ngon, không bị cháy. Khi giã, chân người giã phải đều và nhịp nhàng, lực vừa phải. Bên canh có một người khác dùng mảnh tre đảo thóc trong cối, bỏ trấu trong suốt quá trình.

Cốm thường được ăn cùng với chuối chín hoặc dùng để nấu cháo vịt, xôi nếp, chè, hay nêm với các món nem rán, tôm rán, thịt chiên làm nên nét đặc biệt hấp dẫn của ẩm thực Tú Lệ. Để thưởng thức trọn vẹn món đặc sản ở đây, hãy đến với Tú Lệ mỗi độ thu về, khi thung lũng Tú Lệ chuẩn bị cho mùa cốm duy nhất trong năm.

Với người dân Tú Lệ, cốm không chỉ là đặc sản, mà còn là biểu tượng của văn hóa nơi này, xuất hiện những bữa ăn, trong nếp sinh hoạt hàng ngày, trong các hoạt động văn hóa tín ngưỡng quan trọng, được dâng lên để cúng bái tổ tiên mảnh đất Tú Lệ. Các già làng coi cốm như một giá trị truyền thống thiêng liêng, người trẻ gìn giữ cốm như niềm tự hào về mảnh đất quê hương, còn lũ trẻ sẽ vẫn tiếp tục được nuôi dưỡng giữa hương cốm dịu thơm, ngọt bùi của vùng Tú Lệ.

Bên cạnh việc thưởng thức cốm Tú Lệ, khách thăm quan còn có thể tìm hiểu văn hoá bản địa và vẻ đẹp thiên nhiên của vùng đất này, ngắm ruộng bậc thang đẹp như một bức tranh tuyệt mỹ và đắm mình vào dòng suối khoáng nóng cùng đồng bào Thái, Mông, Dao. Mùa cốm, mùa vàng đã gõ cửa trên các miền quê Tây Bắc, hương cốm mới phảng phất khắp bản làng Tú Lệ, Lữ khách hãy mau đến để cảm nhận mọi thứ bằng tất cả giác quan của mình.

Ảnh: Internet